ยกระดับมาตรการคุม ADR : ข่าวดีสำหรับฮ่องกง

วุฒิสภาของสหรัฐอเมริกาได้ผ่านกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับความรับผิดชอบของบริษัทโฮลดิ้งจากต่างประเทศเมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม 2020 ซึ่งเป็นการคุมเข้มมากขึ้นในตราสารประเภท American Depositary Receipts หรือ ADRs กฎหมายดังกล่าวกำหนดให้บริษัทที่จดทะเบียนอยู่ในตลาดหลักทรัพย์ต่างๆ ในสหรัฐต้องรับรองว่าไม่อยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐบาลต่างประเทศ โดยบริษัทอาจถูกระงับหรือเพิกถอนออกจากตลาดหากไม่สามารถปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ที่ตรวจสอบโดยคณะกรรมการกำกับดูแลด้านการบัญชีของบริษัทมหาชน หรือ PCAOB เป็นระยะเวลาสามปีติดต่อกัน

การเข้าจดทะเบียนในตลาดสหรัฐถือเป็นวิธีการระดมทุนที่นิยมกันในหมู่บริษัทด้านเทคโนโลยีของจีน นั่นเป็นเพราะว่าการมีกฎเกณฑ์ที่เข้มงวดในประเทศตน กฎหมายฉบับนี้หากผ่านความเห็นชอบจากสภาคองเกรสและลงนามโดยประธานาธิบดีทรัมป์แล้วก็อาจส่งผลให้ ADRs ของจีนถูกเพิกถอนออกจากตลาดหลักทรัพย์ของสหรัฐ เนื่องจากในปัจจุบันรัฐบาลกรุงปักกิ่งกีดกันมิให้ PCAOB ดำเนินการตรวจสอบประวัติทางบัญชีของบริษัทที่มีสำนักงานใหญ่อยู่ในจีนและฮ่องกง

กฎหมายดังกล่าวไม่ได้เป็นเรื่องน่าแปลกใจนักเนื่องจากมีการหารือเกี่ยวกับข้อกำหนดสำหรับการเปิดเผยข้อมูลที่เข้มงวดมากขึ้นมาตั้งแต่ปีที่แล้ว โดยมีแรงกระตุ้นซึ่งได้แก่ความตึงเครียดทางการเมืองระหว่างสหรัฐกับจีนที่เพิ่มขึ้นก่อนหน้าที่จะมีการเลือกตั้งในสหรัฐ (และภายหลังการระบาดของโคโรนาไวรัส) รวมถึงเรื่องอื้อฉาวทางด้านบัญชีล่าสุดในกรณีของ Lukin Coffee ที่จดทะเบียนอยู่ในสหรัฐซึ่งได้เข้ามาเป็นปัจจัยกระตุ้นเพิ่มเติมด้วย

มีหลายบริษัทของจีนที่จดทะเบียนอยู่ในสหรัฐอย่างเช่น อาลีบาบา ได้หันมาจดทะเบียนในตลาดฮ่องกงเมื่อปีที่แล้วเพื่อขยายฐานนักลงทุนและลดความเสี่ยง ซึ่งการผ่านกฎหมายในวุฒิสภาเมื่อเร็วๆ นี้ มีแนวโน้มที่จะบีบให้บริษัทอื่นๆ ดำเนินการในแบบเดียวกัน

ปัจจุบันมีตราสาร ADRs ของจีนจำนวน 233 หลักทรัพย์ที่จดทะเบียนอยู่ในสหรัฐฯ (เฉพาะการระดมทุนในตลาดแรกหรือ primary listings) โดยมีมูลค่าหลักทรัพย์ตามราคาตลาดรวมอยู่ที่ 1.03 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือคิดเป็น 3.3% ของมูลค่าหลักทรัพย์ตามราคาตลาดรวมของสหรัฐและ 8% ของมูลค่าหลักทรัพย์ตามราคาตลาดรวมของจีนทั้งหมด

โดยในบรรดาตราสาร ADRs นั้น มีบริษัทที่รัฐบาลจีนเป็นเจ้าของอยู่ประมาณ 11 แห่ง¹ ซึ่งอาจได้รับผลกระทบหากข้อเสนอด้านกฎหมายดังกล่าวได้รับความเห็นชอบ อย่างไรก็ตาม แม้ว่าบริษัทขนาดใหญ่ของจีนบางแห่ง เช่น Petrochina, Sinopec และ China Life Insurance จะถูกบังคับให้ถอน ADRs ของตนออกจากตลาด แต่นั่นก็ไม่น่าจะมีผลกระทบใดๆ ต่อบริษัทเหล่านี้

ยกตัวอย่างเช่น ADRs ของ Petrochina ซึ่งคิดเป็นสัดส่วนเพียง 1.9% ของจำนวนหุ้นที่มีอยู่ทั้งหมด และมีตราสารที่จดทะเบียนอยู่ในฮ่องกงคิดเป็นสัดส่วน 52.1% ส่วน ADRs ของ China Life คิดเป็นสัดส่วนเพียง 1.1% ของจำนวนหุ้นที่มีอยู่ทั้งหมด และมีตราสารที่จดทะเบียนอยู่ในฮ่องกงคิดเป็นสัดส่วน 41.3%

ผลกระทบด้านราคาต่อ ADRs นั้นอาจอยู่เพียงแค่ระดับปานกลางเท่านั้น โดยมีการประเมินว่าผู้ลงทุนสหรัฐถือตราสาร ADRs ของจีนอยู่ประมาณ 350 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งเทียบเท่ากับประมาณหนึ่งในสามของตราสาร ADRs ทั้งหมด

ตามสมมติฐานนั้น อาจจะใช้เวลานานกว่า 200 วันที่ผู้ลงทุนสหรัฐจะลดการถือครอง ADRs ได้ครบทั้งหมด² และถ้าหากออกมาเป็นกฎหมายแล้วก็อาจมีระยะเวลาของการเปลี่ยนแปลงนาน 3 ปีนับจากวันที่กฎหมายมีผลบังคับใช้เพื่อให้บริษัทที่เกี่ยวข้องปฏิบัติตาม โดยช่วงเวลาแห่งการเปลี่ยนผ่านนี้จะสามารถช่วยลดผลกระทบที่มีต่อสภาพคล่องในตลาดและราคาหุ้นได้อีก

ผลกระทบด้านราคาของ ADRs ที่มีรัฐบาลจีนเป็นเจ้าของในบางบริษัทนั้นอาจถูกจำกัดมากยิ่งขึ้น เนื่องจากปริมาณการซื้อขายที่เบาบาง ยกตัวอย่างในช่วง 30 วันที่ผ่านมาพบว่ามูลค่าการซื้อขาย ADRs ต่อวันของ China Life และ PetroChina เฉลี่ยอยู่ที่ 5.6 ล้านดอลลาร์สหรัฐและ 5.5 ล้านดอลลาร์สหรัฐตามลำดับ ในทางกลับกันที่ตลาดฮ่องกงในช่วงเวลาเดียวกันพบว่ามีมูลค่าการซื้อขายต่อวันของ China Life และ PetroChina เฉลี่ยอยู่ที่ 75 ล้านดอลลาร์สหรัฐและ 36 ล้านดอลลาร์สหรัฐตามลำดับ³

การเพิกถอนหลักทรัพย์ออกจากตลาดอาจทำให้เกิดปัญหามากขึ้นสำหรับบริษัทเทคโนโลยีบางแห่งที่การจดทะเบียนในตลาดสหรัฐคิดเป็นสัดส่วนที่สูงหากเทียบกับมูลค่าหลักทรัพย์ตามราคาตลาด แต่ถ้าหากพิจารณาถึงช่วงเวลาของการเปลี่ยนผ่านนาน 3 ปี บริษัทเหล่านี้ซึ่งจดทะเบียนในปี 2018 อาจยังพอมีเวลาสำหรับการเจรจาต่อรอง / การปรับเปลี่ยนใดๆ ที่อาจเกิดขึ้นระหว่างฝ่ายต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง

การใช้กฎเกณฑ์ที่เข้มงวดมากขึ้นต่อ ADRs ของจีน ท่ามกลางสถานการณ์ความตึงเครียดที่เพิ่มขึ้นระหว่างสหรัฐกับจีนนั้น มีแนวโน้มที่จะเร่งกระแสการเข้าจดทะเบียนแบบควบสองตลาด (dual listing) ในตลาดหลักทรัพย์ฮ่องกงมากยิ่งขึ้น การจดทะเบียนของบริษัทที่มีชื่อเสียงด้วยโมเดลธุรกิจที่ตอบโจทย์ new economy ยังสามารถช่วยกระตุ้นมูลค่าการซื้อขายในตลาด ยกตัวอย่างเช่น Alibaba ซึ่งการจดทะเบียนในตลาดฮ่องกงคิดเป็นสัดส่วนเพียง 0.3% ของมูลค่าหลักทรัพย์ตามราคาตลาดรวมของฮ่องกง แต่มีการซื้อขายสูงถึง 3-4% ของมูลค่าการซื้อขายรวมในตลาดในช่วง 90 วันที่ผ่านมา⁴

ในฮ่องกงเมื่อต้นสัปดาห์ที่ผ่านมา ได้มีการประกาศว่าดัชนี Hang Seng จะยอมรับบริษัทเข้าจดทะเบียนแบบ secondary listing และมีสิทธิในการออกเสียงแบบหลายระดับเป็นครั้งแรก ซึ่งการปฏิรูปครั้งใหญ่ที่สุดในรอบ 14 ปีนี้จะอนุญาตให้บริษัทต่างๆ อย่างเช่น Alibaba ถูกเข้ามารวมอยู่ในดัชนี ซึ่งจะช่วยให้ฮ่องกงกลายเป็นจุดหมายที่น่าดึงดูดในการเข้าจดทะเบียนมากยิ่งขึ้นสำหรับบรรดาบริษัทเทคโนโลยีของจีนที่จดทะเบียนในสหรัฐในอนาคต

แนวโน้มการเข้าจดทะเบียนแบบควบสองตลาดถือเป็นปัจจัยสนับสนุนต่อฮ่องกง หลังจากจำนวนการเสนอขายหุ้นต่อประชาชนครั้งแรก (IPOs) ลดลงอย่างมากในปีนี้ สำหรับปี 2020 จะนับเป็นครั้งแรกในรอบหกปีที่ฮ่องกงไม่ได้ติดอันดับหนึ่งในสามของการเป็นศูนย์กลางไอพีโอของโลก แต่ด้วยแนวโน้มที่เกิดขึ้นดังกล่าวอาจเข้ามาพลิกเปลี่ยนสถานการณ์ได้