เครือข่ายโครงสร้างพื้นฐานแห่งเอเชีย: สร้างความรุ่งโรจน์

จากการศึกษาแสดงให้เห็นว่าประเทศที่มีโครงสร้างพื้นฐานที่ดีกว่า จะเป็นประเทศที่มีอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจ โอกาสในการจ้างงานและมาตรฐานการครองชีพที่สูงขึ้น การขาดแคลนโครงสร้างพื้นฐานจึงถือเป็นปัญหาคอขวดสำหรับการเติบโต เนื่องจากเป็นการเพิ่มต้นทุนในการขนส่ง ลดโอกาสในการนำสินค้าสู่ตลาด และมีผลให้ปริมาณการค้าลดลง

ภายหลังวิกฤตการณ์ทางการเงินในเอเชียเมื่อปี 1997-98 ประเทศที่ทุ่มลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานอย่างมาก เศรษฐกิจสามารถฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็วกว่า สอดคล้องกับความเป็นจริงที่ว่าความสามารถในการแข่งขันทางการค้าของเอเชียกำลังเผชิญกับโลกที่ขึ้นอยู่กับโครงสร้างพื้นฐานที่มีประสิทธิภาพและเชื่อถือได้

คุณภาพของโครงสร้างพื้นฐานมีความแตกต่างกันอย่างมากในเอเชีย ตามรายงานความสามารถในการแข่งขันทั่วโลกประจำปี 2018 เน้นให้เห็นถึงความแตกต่างอย่างชัดเจนสำหรับโครงสร้างพื้นฐานส่วนใหญ่ของภูมิภาคนี้ที่ยังต่ำกว่าค่าเฉลี่ย ยกเว้นในบางพื้นที่ที่สามารถชูได้ว่าเป็นมาตรฐานระดับโลก

อย่างไรก็ตาม มีความคืบหน้าในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา; ประเทศเกิดใหม่ในเอเชียได้สร้างโครงสร้างพื้นฐานมากขึ้นในทุกภาคส่วน มากกว่าภูมิภาคที่กำลังพัฒนาอื่นๆ ยกตัวอย่างเช่น ระหว่างปี 2001 ถึง 2010 เครือข่ายถนนของประเทศเกิดใหม่ในเอเชียเติบโตในอัตราที่รวดเร็วกว่าเศรษฐกิจของ OECD ในแต่ละปี โดยในทำนองเดียวกัน ความสามารถในการผลิตกระแสไฟฟ้าต่อประชากร มีการเติบโตได้อย่างรวดเร็วในช่วงเวลานี้ แม้ว่าจะต่ำกว่าค่าเฉลี่ยเพียงเล็กน้อยเมื่อเทียบกับประเทศกำลังพัฒนาอื่นๆ

นอกจากนี้ ยังมีการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานที่มีเทคโนโลยีสูง ซึ่งจากข้อมูลของ Michelle Qi ซีไอโอของ Eastspring China ระบุว่าโครงสร้างพื้นฐานใหม่ของจีน อย่างเช่น 5G รถไฟความเร็วสูง การขนส่งระบบรางในเขตเมือง บิ๊กดาต้าเซ็นเตอร์ สถานีชาร์จ EV และระบบปัญญาประดิษฐ์ คาดว่าจะทำให้เกิดการเติบโตที่แข็งแกร่ง และสร้างผลกระทบที่กระจายออกสู่อุตสาหกรรมอื่นๆ

อุปสรรคสำคัญที่มีต่อความก้าวหน้าได้อย่างรวดเร็วนั่นคือเรื่องการเงิน แหล่งสนับสนุนด้านการเงินมาจากรัฐบาลในสัดส่วน 90% ของค่าใช้จ่ายทางด้านโครงสร้างพื้นฐานในเอเชีย เมื่อเทียบกับ 70% ในตลาดเกิดใหม่และ 40% ทั่วโลก แต่เนื่องจากความต้องการในเอเชียที่เพิ่มขึ้น สัดส่วนแหล่งเงินทุนที่ได้รับจากรัฐบาลเช่นนี้จะไม่มีความไม่ยั่งยืน ดังนั้น จึงต้องพยายามผลักดันให้เกิดการร่วมลงทุนระหว่างภาครัฐและเอกชน เพื่อร่วมกันทำให้ได้ตามเงื่อนไขการกู้ยืมเงิน

วิธีการหนึ่งในการสนับสนุนให้ภาคเอกชนเข้ามามีส่วนร่วมคือ การใช้แนวทางการรวมตัวในระดับภูมิภาค โดยประเทศเพื่อนบ้านหลายๆ ประเทศทำงานร่วมกันเพื่อบรรลุเป้าหมายที่ให้ผลประโยชน์ร่วมกัน การรวมตัวในระดับภูมิภาคได้กลายเป็นกลยุทธ์การพัฒนาที่มีประโยชน์แก่สถาบันระดับโลกและระดับภูมิภาคหลายแห่ง อย่างไรก็ตาม การจัดหาเงินทุนในโครงการโครงสร้างพื้นฐานระดับภูมิภาคนั้น มาพร้อมกับความเสี่ยงและความไม่แน่นอน ซึ่งอาจทำให้เอกชนหลายรายต้องชะลอการตัดสินใจ และถึงแม้ในท้ายที่สุดโครงการเหล่านี้จะได้รับเงินทุนจากการร่วมทุนระหว่างภาครัฐและเอกชนแล้ว แต่ก็ยังมีความต้องการการค้ำประกันจากรัฐบาลในบางรูปแบบอยู่ดี

ด้วยความช่วยเหลือจากหลายหน่วยงานในลักษณะพหุภาคี เอเชียได้ผลักดันบางโครงการโครงสร้างพื้นฐานที่เป็นระดับภูมิภาคย่อย อย่างเช่นการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านการขนส่งทางบก ซึ่งก่อตั้งขึ้นในปี 1992 เป็นหนึ่งในมาตรการริเริ่มที่สำคัญอันประกอบด้วย 3 เสาหลัก ได้แก่ ทางหลวงสายเอเชีย เส้นทางรถไฟสายเอเชีย และการให้บริการท่าเรือที่เชื่อมต่อกับระบบคมนาคมอื่นๆ การเชื่อมต่อทางกายภาพแบบบูรณาการมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการสนับสนุนกระบวนการผลิตในห่วงโซ่อุปทานทั่วทั้งภูมิภาค

มีมาตรการริเริ่มระดับภูมิภาคอื่นๆ อีกมากที่มุ่งสร้างเส้นทางเศรษฐกิจระหว่างประเทศโดยดำเนินการผ่านโครงสร้างพื้นฐานแบบที่เห็นได้ชัด อย่างเช่นในภูมิภาคอาเซียน มี 4 โครงการระดับภูมิภาค ครอบคลุมตั้งแต่โครงการระบบสายส่งไฟฟ้าอาเซียน โครงการท่อส่งก๊าซธรรมชาติ เครือข่ายทางหลวง และโครงการรถไฟเชื่อมสิงคโปร์ - คุนหมิง โดยเมืองคุนหมิง ประเทศจีน กำลังถูกขนานนามว่าเป็นศูนย์กลางการขนส่งและคมนาคม เนื่องจากมีการก่อสร้างเครือข่ายแบบล้ำสมัยเพื่อเชื่อมต่อระหว่างเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และเอเชียใต้

มาตรการริเริ่ม “Belt and Road Initiative” หรือ BRI ของประเทศจีน เปิดตัวเมื่อปี 2013 มีจุดประสงค์เพื่อเพิ่มการเชื่อมต่อทางบกและทางทะเล รวมทั้งการค้าภายในภูมิภาค ด้วยการเชื่อม 65 ประเทศ ครอบคลุมกว่า 60% ของประชากรโลก และคิดเป็น 30% ของจีดีพีโลก โดยในขณะนี้ มีเส้นทางการเดินเรือ 1 เส้นทาง และการขนส่งทางบกอีก 3 เส้นทาง ส่วนที่เหลืออยู่ระหว่างการก่อสร้าง

มาตรการริเริ่มระดับภูมิภาคหลายมาตรการช่วยสร้างผลกระทบด้านบวก อย่างกรณี BRI เมื่อเสร็จสิ้นโครงการแล้วอาจร่นระยะเวลาเดินทางบนเส้นทางที่เป็นระเบียงเศรษฐกิจได้ 12% สามารถเพิ่มการค้าได้ระหว่าง 2.7% และ 9.7% เพิ่มรายได้ซึ่งอาจสูงถึง 3.4% และยกระดับผู้คนจำนวน 7.6 ล้านคนออกจากความยากจนข้นแค้น

ในทำนองเดียวกัน โครงข่ายพลังงานหมุนเวียนในเอเชียอาจจะได้เห็นเครือข่ายด้านพลังงานของญี่ปุ่น เกาหลีใต้ จีน และรัสเซียเชื่อมโยงกันผ่านทางมองโกเลีย เพื่อเข้าถึงแหล่งพลังงานแสงอาทิตย์และพลังงานลมที่มีมหาศาล ซึ่งการสนับสนุนให้ประเทศต่างๆ เชื่อมโยงเครือข่ายพลังงานของตนเอง ภูมิภาคที่มีความสามารถผลิตพลังงานหมุนเวียนที่ไม่ได้ใช้ประโยชน์ จะสามารถดึงดูดการลงทุนที่มีความจำเป็นมาก เพื่อเพิ่มผลผลิตในประเทศและส่งออกส่วนที่เหลือออกสู่ภายนอก ความเคลื่อนไหวในเรื่องนี้ยังนับว่าเป็นประโยชน์สำหรับการรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และช่วยลดการพึ่งพาเชื้อเพลิงฟอสซิลของเอเชียด้วย

นอกจากนี้ โครงสร้างพื้นฐานข้ามพรมแดนที่เชื่อมต่อกันจะช่วยผลักดันการท่องเที่ยว รวมถึงจำนวนสนามบิน จำนวนเส้นทางการบิน ซึ่งจะเป็นแรงสนับสนุนอย่างมีนัยสำคัญ โดยมีงานวิจัยที่ประเมินไว้ว่าการเพิ่มขึ้น 10% ของจำนวนเส้นทาง ทั้งในประเทศต้นทางหรือปลายทาง จะส่งผลให้จำนวนนักท่องเที่ยวเพิ่มขึ้น 7.4%

ความต้องการทางด้านโครงสร้างพื้นฐานของเอเชียมีความสำคัญ โดยปัจจุบันมีชาวเอเชียมากกว่า 400 ล้านคนที่อาศัยอยู่โดยไม่มีไฟฟ้า มี 300 ล้านคนที่ไม่มีน้ำดื่มที่ปลอดภัย และอีกกว่า 1.5 พันล้านคนที่ไม่มีสุขอนามัยขั้นพื้นฐาน ยิ่งไปกว่านั้นศักยภาพอันมหาศาลของภูมิภาคนี้ยังคงไม่ได้ถูกนำมาใช้ประโยชน์ เนื่องจากมีพื้นที่หลายแห่งในเอเชียที่ยังคงโดดเดี่ยวทั้งในทางเศรษฐกิจและภูมิศาสตร์

โครงสร้างพื้นฐานยังมีบทบาทสำคัญในการช่วยสนับสนุนข้อตกลงทางการค้าเสรีที่ใหญ่ที่สุดในโลก นั่นคือความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาค (RCEP) ระหว่างอาเซียน และจีน ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ และอินเดีย ซึ่งจะมีการลงนามในอีกไม่ช้านี้ ข้อตกลงทางการค้านี้ไม่เพียงแต่จะเชื่อมโยงประชากรราวครึ่งหนึ่งของโลก และหนึ่งในสี่ของการส่งออกเท่านั้น แต่ยังส่งเสริมการลงทุนและช่วยให้ประเทศเกิดใหม่ในเอเชียสามารถพัฒนาไปได้อย่างรวดเร็วขึ้น

ในระยะยาว การได้รับประโยชน์อย่างเต็มที่จากเรื่องขนาดและความหลากหลายของเอเชียจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อมีการสร้างตลาดซึ่งมีสินค้าและบริการ ข้อมูล และผู้คนที่สามารถเดินทางเชื่อมต่อกันไปมาได้อย่างอิสระ ดังนั้น การสร้างถนน ทางรถไฟ สะพาน สถานีพลังงาน และท่อส่งทั่วทั้งเอเชีย จึงนับเป็นภารกิจสำคัญสำหรับผู้กำหนดนโยบายของภูมิภาคแห่งนี้