กลุ่มเฮลท์แคร์ของเอเชีย: พร้อมมุ่งสู่การเติบโต

ภูมิภาคเอเชีย ซึ่งเป็นจุดศูนย์กลางของการแพร่ระบาดของไวรัส การจัดการกับภาวะการระบาดในแต่ละประเทศมีระดับความสำเร็จที่แตกต่างกัน บางประเทศในเอเชียมีประสบการณ์ มีบทเรียน และการลงทุนด้านการดูแลสุขภาพที่เกิดขึ้นในยุคหลังการระบาดของโรคซาร์สเมื่อปี 2003 ซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้นในการรับมือที่ดี แต่สำหรับประเทศอื่นๆ นั้น ความพยายามในการต่อสู้กับไวรัสด้วยความยากลำบากได้เป็นการตอกย้ำถึงความขาดแคลนงบประมาณด้านการดูแลสุขภาพมาเป็นเวลานานหลายปี

การแพร่ระบาดไปทั่วโลกของ Covid-19 ยังนำมาสู่หลายประเด็นนับตั้งแต่เรื่องสำคัญของการมีอุปกรณ์ป้องกันทางการแพทย์ที่เพียงพอ การวิจัยและพัฒนาวัคซีน จนถึงเรื่องของเทคโนโลยีที่ช่วยอำนวยความสะดวกและเกิดประสิทธิภาพในการรับมือกับการแพร่ระบาดของไวรัส การเรียนรู้เหล่านี้ส่งผลต่อระดับการพึ่งพาของซัพพลายเชน การใช้จ่ายด้านการวิจัย และการก้าวสู่ยุคแห่งดิจิทัลของกลุ่มเฮลท์แคร์

ต้นทุนทางเศรษฐกิจที่เกิดจากการระบาดใหญ่ครั้งนี้มูลค่ามหาศาล การรับมือทำให้ประเทศต่างๆ ต่างเพิ่มงบประมาณการใช้จ่ายด้านการดูแลสุขภาพอย่างมีนัยสำคัญเพื่อยกระดับการเตรียมความพร้อมให้มากยิ่งขึ้นหากวิกฤติเกิดขึ้นอีกในอนาคต ในความเป็นจริง แนวโน้มการดูแลสุขภาพนับวันจะสูงขึ้น เป็นผลมาจากการเพิ่มขึ้นของจำนวนประชากรและสังคมผู้สูงอายุ การเพิ่มขึ้นของโรคเรื้อรัง การเอาใจใส่ในเรื่องสุขภาพที่มากกว่าเดิม และความมั่งคั่งที่เพิ่มขึ้น

แรงกระตุ้นเหล่านี้เห็นได้อย่างชัดเจนในเอเชีย ซึ่งมีประชากรอยู่อาศัยในสัดส่วนถึง 60% ของโลก และในอีก 10 ปีข้างหน้า (ภายในปี 2030) ภูมิภาคนี้จะมีจำนวนประชากรที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไปในสัดส่วนสูงถึง 60% อีกด้วย ค่าใช้จ่ายด้านการดูแลสุขภาพในเอเชียนั้นคาดว่าจะมีเม็ดเงินสูงเกิน 4 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐภายในปี 2024¹ ซึ่งหลักๆ คาดว่าจะมาจากโรงพยาบาล การดูแลที่บ้าน (home care) ระบบการแพทย์ทางไกล (Telemedicine) อุปกรณ์การแพทย์ และการวิจัยยา

ปัจจัยสำคัญในอุตสาหกรรมเฮลท์แคร์นั้น แบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม ก็คือ

- บริการด้านการดูแลสุขภาพและสิ่งอำนวยความสะดวก (โรงพยาบาล โรงพยาบาลชุมชน บริการดูแล)
- ผู้ผลิตยา (ยาและเทคโนโลยีชีวภาพ)
- ผู้ผลิตอุปกรณ์ทางการแพทย์ เครื่องมือ และครุภัณฑ์สำหรับโรงพยาบาล
- ผู้จัดจำหน่ายผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องด้านการแพทย์

โดยเอเชียนั้นถือเป็นผู้เล่นรายสำคัญระดับโลกในบางเซ็กเตอร์ ซึ่งคาดว่าจะได้รับประโยชน์เพิ่มเติมจากสถานการณ์วิกฤติสุขภาพในปัจจุบัน

จากรายงานของทีมวิจัย Eastspring ประจำสำนักงานเซี่ยงไฮ้ ระบุว่าจีนมีส่วนช่วยสำคัญสำหรับการฟื้นตัวของห่วงโซ่อุปทานของอุตสาหกรรมเฮลท์แคร์ทั่วโลก ซึ่งความแข็งแกร่งด้านกำลังการผลิตของจีนได้รับการยอมรับไม่เพียงแต่เรื่องภาคการผลิตเท่านั้น แต่ยังรวมถึงในภาคบริการด้วย เช่น บริการจัดทำโครงการวิจัยตามสัญญา (contract research)

ประเทศจีนเป็นผู้เล่นรายสำคัญสำหรับการผลิตสารออกฤทธิ์ทางเภสัชกรรม (active pharmaceutical ingredients (APIs) ในระดับ low-end APIs ในขณะที่ high-end APIs นั้นส่วนใหญ่ผลิตในยุโรป สหรัฐอเมริกา และอินเดีย อย่างไรก็ตาม แนวโน้มในช่วงทศวรรษที่ผ่านมามีการย้ายการผลิต high-end APIs ไปยังประเทศจีน ซึ่งหลังจากการระบาดของ Covid-19ได้เป็นตัวเร่งให้ ยอดคำสั่งซื้อ high-end APIs มีจำนวนเพิ่มขึ้นซึ่งเป็นการช่วยยกระดับการผลิต

ในขณะเดียวกัน การวิจัยและพัฒนาทางการแพทย์ของจีนด้านวัคซีนและยาที่เป็นนวัตกรรมได้รับแรงหนุนอย่างมากเป็นประวัติการณ์ในระหว่างที่เกิดการระบาดของ coronavirus ปัจจุบันประเทศจีนอยู่ในฐานะผู้นำในการระดมวิจัยทางคลินิกของวัคซีน Covid-19 และยิ่งไปกว่านั้น ผลจากการควบคุมค่าธรรมเนียมที่เข้มงวดมากขึ้นภายหลังการแพร่ระบาด ทำให้เราคาดว่าจะได้เห็นความก้าวหน้าเชิงโครงสร้างในอุตสาหกรรมและวงจรการผลิตเพื่อทดแทนในอุตสาหกรรมยาที่มีรวดเร็วมากขึ้น นวัตกรรมในอุตสาหกรรมยา ที่พัฒนาก้าวกระโดด เป็นส่วนช่วยหนุนความมั่นใจของทีมงานของเราในส่วนนี้ ด้านมุมมองของ Lilian See หัวหน้าฝ่ายวิจัยของ Eastspring ในมาเลเซีย ให้ข้อมูลว่ามาเลเซียเป็นหนึ่งในผู้ผลิตถุงมือทางการแพทย์ที่ใหญ่ที่สุดในโลก (ทั้งรุ่นไนไตรและลาเท็กซ์) โดยมีส่วนแบ่งการตลาดทั่วโลก 65% ในยุคหลังจากการระบาดของ Covid-19 ประเทศอื่นๆ อาจเร่งขยายกำลังการผลิตภายในประเทศเพื่อลดการพึ่งพาจากต่างประเทศ แต่อย่างไรก็ตาม ผู้ผลิตถุงมือของมาเลเซียยังคงเป็นผู้นำในด้านเทคโนโลยีด้วยสายการผลิตที่มีประสิทธิภาพ ประกอบกับสินค้าประเภทถุงมือ ทุกวันนี้กลายเป็นสินค้าจำเป็น ที่ราคาถูก หรือแพง ไม่ได้มีผลกระทบต่อกำลังซื้อ นอกจากนี้ มาเลเซียยังมีอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ทันสมัย มีความสมบูรณ์ของระบบนิเวศน์ในอุตสาหกรรมนี้ ทั้งเซมิคอนดักเตอร์ การปั๊มขึ้นรูปโลหะ และอุตสาหกรรมพลาสติก ทำให้ประเทศขึ้นเป็นศูนย์กลางการจัดซื้อที่สมบูรณ์แบบสำหรับชิ้นส่วนและส่วนประกอบที่ใช้ในการผลิตอุปกรณ์ทางการแพทย์ อย่างเช่นสายสวน กระบอกฉีดยา เข็ม และอุปกรณ์เอ็กซเรย์

ประเทศอื่นๆ ก็ฉายแววศักยภาพในด้านการผลิตด้วยเช่นกัน Nelson Yeh จากทีมตลาดหุ้นและวิจัยของ Eastspring ในไต้หวัน กล่าวว่า ผู้ผลิตแมสก์ของไต้หวันได้เร่งการผลิตเพื่อตอบสนองความต้องการที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว แนวโน้มนี้ยังเกิดขึ้นต่อเนื่อง ในขณะที่บรรดาแบรนด์ระดับโลกต่างต้องการกระจายแหล่งผลิตของพวกเขาและลดการพึ่งพาที่กระจุกตัวในแหล่งเดียว ผู้ผลิต API ของไต้หวันจึงอาจได้รับประโยชน์จากแนวโน้มการกระจายความเสี่ยงนี้ด้วยเช่นกัน

จากข้อมูลของ Eastspring ในอินโดนีเซีย ประเทศที่ยังคงต้องการเพิ่มขีดความสามารถในการรองรับของเตียงผู้ป่วยและบุคลากรทางการแพทย์ โครงสร้างพื้นฐานของโรงพยาบาลดังกล่าวที่ขาดแคลน จะยังคงเป็นแรงขับเคลื่อนการเติบโตที่สำคัญในอนาคต บริษัทจดทะเบียนบางแห่งของอินโดนีเซียได้วางแผนที่จะเพิ่มกำลังการผลิต API เพื่อให้การนำเข้า API ของประเทศลดลงเหลือ 65% ในปี 2023 จาก 90% ในปัจจุบัน

ในทำนองเดียวกัน การเร่งเดินหน้าผลิตวัคซีนและยารักษาผู้ป่วย Covid-19 ถือเป็นผลบวกต่ออุตสาหกรรมยา เช่นเดียวกับการลงทุนที่มากขึ้นเพื่อการป้องกันการระบาดใหญ่ ผู้ผลิตยาสามัญยังจะได้รับประโยชน์ โดยบริษัทผลิตยาของอินเดียบางแห่งกำลังได้รับอานิสงส์จากความพยายามในการรักษาผู้ป่วย Covid-19 ทั่วโลก ยกตัวอย่างจากการที่สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกาได้เร่งขั้นตอนการอนุมัติยาสามัญที่ใช้ช่วยในเรื่องการหายใจเพื่อบรรเทาอาการหืดหอบซึ่งเกิดจาก Covid-19²

โอกาสในการลงทุนนั้นไม่ได้จำกัดอยู่เฉพาะในกลุ่มการดูแลสุขภาพเท่านั้น ตัวอย่างเช่น ผู้ผลิตยางจะได้รับประโยชน์จากความต้องการถุงมือที่สูงขึ้น และยังมีทำให้ความต้องการเหล็ก ที่เป็นหนึ่งในวัตถุดิบที่ใช้มากสำหรับการผลิตชิ้นส่วนของเครื่องมือทางการแพทย์ต่างๆ เพิ่มขึ้นด้วย เช่น อุปกรณ์การแพทย์ที่เป็นโลหะขึ้นรูป ผลิตภัณฑ์ประเภทสาย และใบมีด ในทำนองเดียวกัน พลาสติกเองก็เป็นวัตถุดิบที่สำคัญสำหรับเวชภัณฑ์และส่วนประกอบต่างๆ ในอุปกรณ์การแพทย์

และอีกรูปแบบของการลงทุนที่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น และน่าจับตา ก็คือ ดิจิทัลเฮลท์แคร์ ที่ถูกพิสูจน์แล้วว่าเทคโนโลยีนั้นได้ถูกนำมาใช้อย่างประสบความสำเร็จในการต่อสู้กับ Covid-19 ได้อย่างไร การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในด้านการดูแลสุขภาพ นำไปสู่ระบบเฮลท์แคร์ที่มีประสิทธิภาพมากขึ้นและลดค่าใช้จ่ายด้านการดูแลสุขภาพอีกด้วย และอีกรูปแบบของการลงทุนที่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น และน่าจับตา ก็คือ ดิจิทัลเฮลท์แคร์ ที่พิสูจน์แล้วว่าเทคโนโลยีนั้นได้ถูกนำมาใช้อย่างประสบความสำเร็จในการต่อสู้กับ Covid-19 ได้อย่างไร การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในด้านการดูแลสุขภาพ จะสามารถ นำไปสู่ระบบเฮลท์แคร์ที่มีประสิทธิภาพมากขึ้นและลดค่าใช้จ่ายด้านการดูแลสุขภาพอีกด้วย

จากรายงานที่จัดทำโดย International Data Corporation แสดงให้เห็นว่า การใช้จ่ายด้านเทคโนโลยีสารสนเทศด้านการดูแลสุขภาพในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก คาดว่าจะเพิ่มขึ้นจาก 12.2 พันล้านดอลลาร์สหรัฐในปี 2019 มาอยู่ที่ 14.9 พันล้านดอลลาร์สหรัฐในปี 2022 ซึ่งคิดเป็นอัตราการเติบโตแบบทบต้นเฉลี่ยต่อปี (CAGR) ที่ 7% นำโดยซอฟต์แวร์และบริการด้านไอที³โดยจีนมียอดการใช้จ่ายสูงสุด ตามมาด้วยสิงคโปร์และออสเตรเลีย

คุณค่าที่เกิดจากเทคโนโลยี นั้นพิสูจน์อย่างเห็นได้ชัดในอุตสาหกรรมนี้ ยกตัวอย่างเช่นโรงพยาบาลที่ใช้โดรนนำจ่ายยาเพื่อให้พยาบาลสามารถใช้เวลาในการดูแลผู้ป่วยได้มากขึ้น การบันทึกเวชระเบียนแบบดิจิทัลก็สามารถช่วยลดภาระงานด้านธุรการและเพิ่มผลผลิตโดยรวม

อีกหนึ่งโอกาสที่กำลังได้รับความสนใจก็คือ medical wearables หรืออุปกรณ์ดูแลสุขภาพอัจฉริยะแบบสวมใส่ ที่สามารถดูแลสุขภาพผู้คนในชีวิตประจำวัน ทุกวันนี้โรคประจำตัวที่จำนวนผู้ป่วยเพิ่มขึ้น (เช่นโรคเบาหวาน) ทำให้อุปกรณ์เหล่านี้มีความจำเป็นในการตรวจสอบสุขภาพเป็นประจำ ข้อมูลทางคลินิกที่ติดตามโดยอุปกรณ์เหล่านี้ได้ช่วยให้ผู้ให้บริการด้านสุขภาพสามารถเข้าถึงข้อมูลผู้ป่วยและดำเนินการได้ภายในระยะเวลาที่เหมาะสม ตลาดอุปกรณ์การแพทย์ และดูแลสุขภาพอัจฉริยะแบบสวมใส่ของเอเชียแปซิฟิกนั้นคาดว่าจะมีการเติบโตสูงที่สุดในบรรดาภูมิภาคต่างๆ ระหว่างปี 2020-2030⁴

แพลตฟอร์มการแพทย์ออนไลน์ ยังเป็นอีกธุรกิจที่มีอัตราการเติบโตเร่งตัวขึ้นนับตั้งแต่เกิดวิกฤติ Covid-19 ดังแสดงในรูปที่ 1 ความนิยมที่เพิ่มขึ้นของการแพทย์ทางไกลหรือ Telemedicine นั้นเกิดจากปัจจัยหลายประการ ประการแรกคือการช่วยให้แพทย์สามารถรักษาผู้ป่วยได้จากระยะไกล เช่น การให้การรักษาในพื้นที่ที่อยู่ห่างไกล ส่วนประการที่สองคือการอำนวยความสะดวกให้แก่ผู้ป่วยโดยเฉพาะในช่วงที่มีการปิดเมืองจาก Covid-19 และประการที่สามคือการใช้ทรัพยากรอย่างเหมาะสมและลดข้อจำกัดในระบบการดูแลสุขภาพในช่วงที่มีความต้องการเพิ่มขึ้นอย่างมาก

รูปที่ 1: การแพทย์ทางไกล (Telemedicine) ได้รับความนิยมมากขึ้นในเอเชียแปซิฟิก

การเปิดตัวของเครือข่าย 5G ออกสู่ตลาด ถือเป็นแรงสนับสนุนการดูแลสุขภาพดิจิทัลนับจากนี้ การดูแลสุขภาพในอนาคตจะไม่ใช่เพียงแต่การมุ่งเน้นไปที่เรื่องของความสะดวกสบายและความสามารถในการจ่ายเท่านั้น แต่ยังรวมถึงรูปแบบการดูแลที่มีความสามารถในการคาดการณ์และป้องกันได้อีกด้วย โดยในขณะนี้ประเทศอินเดีย จีน และสิงคโปร์ได้ผงาดขึ้นมาเป็นศูนย์กลางด้าน healthtech⁵ที่สำคัญแล้ว

ด้วยขนาดและการเติบโตของตลาดเฮลท์แคร์ในเอเชียและพลังทางเทคโนโลยีที่ได้พลิกโฉมหน้าอุตสาหกรรม มีแนวโน้มว่ายักษ์ใหญ่ด้านเทคโนโลยีหลายรายน่าจะต้องการเข้ามาร่วมเป็นหุ้นส่วนและ/หรือลงทุนในบริษัทด้านการดูแลสุขภาพ ดังแสดงในรูปที่ 2 Apple, Amazon และ Google ทุกรายเริ่มรุกเข้าไปยังตลาดเฮลท์แคร์ โดยบริษัทที่สามารถนำเสนอโซลูชั่นทางการแพทย์แบบครบวงจรเพื่อตอบสนองความต้องการของลูกค้าในแต่ละรายก็จะมีแนวโน้มที่จะยึดครองส่วนแบ่งการตลาดได้มากขึ้น

รูปที่ 2 : ยักษ์ใหญ่ด้านเทคโนโลยีรุกเพิ่มบทบาทในกลุ่มเฮลท์แคร์

ความก้าวหน้าด้าน telehealth นั้นจะต้องเกิดขึ้นควบคู่กับมาตรการกำกับดูแลที่แข็งแกร่ง มีความต่อเนื่อง และดำเนินการในเชิงรุกเพื่อปกป้องผลประโยชน์ของผู้ป่วย โดยความน่าเชื่อถือและพลังของการสร้างพันธมิตรใหม่ๆ นั้นจะขึ้นอยู่กับความสามารถในการปกป้องข้อมูลที่พวกเขามีอยู่ในมือ นอกจากนี้ การจัดการกับภัยคุกคามทางไซเบอร์ที่เกี่ยวข้องกับการดูแลสุขภาพ จะกลายเป็นสิ่งที่ต้องให้ความสำคัญด้วยโซลูชั่นที่ตอบโจทย์

ความรับผิดทางการแพทย์ (Medical liability) เป็นประเด็นที่ยังไม่ชัดเจน แม้จะมีทรัพยากรและความรู้ด้านเทคนิคในการสร้างเครื่องมือด้านการดูแลสุขภาพ แต่ยังเกิดคำถามที่ว่าบริษัทเทคโนโลยีขนาดใหญ่จะยินดียอมรับข้อผิดพลาด ที่อาจเกิดขึ้นหากอุปกรณ์ในการคาดการณ์ของพวกเขาเกิดทำงานผิดปกติและคลาดเคลื่อน ส่งผลให้คำแนะนำที่ผิดหรือไม่? ซึ่งกรอบการทำงานที่ชัดเจนในการจัดการกับประเด็นเหล่านี้จำเป็นต้องเกิดขึ้น

การนำเอาเทคโนโลยีเข้ามาประยุกต์ใช้กับการดูแลสุขภาพ เป็นการช่วยยกระดับคุณภาพและมาตรฐานของกลุ่มเฮลท์แคร์อย่างไม่ต้องสงสัย แต่ด้วยความแตกต่างกันของแต่ลประเทศในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก บริษัท Healthtech ที่จะประสบความสำเร็จ จะต้องนำเสนอเทคโนโลยีที่แตกต่าง สร้างโซลูชั่นที่ปรับแต่งได้ตามความต้องการ และครบวงจรเพื่อสามารถตอบโจทย์ลูกค้าได้ทั่วทั้งตลาด